सांजसखी

रंगताना रंग ओले

रंगवेड्या नभावरी 

पाहता श्रांत बैसते

सांजसखी काठावरी

पसरते भवताली 

संध्यामग्न सायधुके 

जळांत वाहून जाते 

घनगर्द नवलाई

उरता काहीबाही 

बुडते खोल डोही

परतीचा मार्ग धरिते 

सांजसखी निर्मोही 

----------------------

नेमका निखळतो चंद्र 

नेमकी साधतो वेळ

सांजेच्या वळत्या पाऊली

ओथंबते चंद्रावळ

---------------------- 

थबकते सांज देखता

खोल-सखोल तळाशी

रंगल्याली कोर चमके

तरळती युगराशी 

ती बिंब बिंब स्पर्शुनी

जाता पाण्यावर ओलावुनी

चंद्र लख्खं लख्खं गहिवरतो

तिच्या ढळत्या समयी

----------------------

रंगांत रंगल्या जळांत

आता एकसंध रंग

निथळे शुभ्र चंद्रकांती

सखीच्या ओलखुणांत

- चारुश्री

कविता

आज पाऊस अचानक... कविता झाला...

कैक अंतरावरून माझ्यापाशी सांडत राहिला...

पहिले काही अंतरे तसेच वाहून गेले...

सोबत काहीबाही घेऊनही गेले...

काही ओळींचा संतत शिडकावा होत होता...

शिंपडीत राहिल्या त्या सरी 

ओळखी-अनोळखीसे थेंब...

जरा सभोवार अंगणात डोकावून पाहिलं,

क्षणार्धात उघड-मिटणारी 

शुभ्र पर्जन्यफुलं

कुठलेसे शब्द मातीत जिरवीत होती...

दडवण्यासाठी किंवा खोलातून उमलण्यासाठी...

कैक अर्थांचे रव असेच निनादत राहिले

कितीतरी वेळ...

मनसोक्त कोसळून घेतलं पावसाने...

वरलं आकाशही अखेर 

निरभ्र, कोरं-करकरीत झालं... 

तरीही पुन्हा नीट निरखून पाहिलं 

तर पुसटशी नक्षी हलताना दिसली...

मग नजर आणिक बारीक करून पाहिलं...

अरे!! ही तर माझीच कविता!!!

तीच पाऊस होऊन पडली की काय?

असं म्हणेपर्यंत 

आभाळ पुन्हा एकदा गच्च दाटून आलं...

- चारुश्री

भिन्न षड्ज

गर्द वृक्षाच्या निबीड शाखेत 

निपचित पहुडलेलं एक पान,

अनाहूत स्त्रवावी त्याच्या पर्णरेखांतून 

उष्ण रंगांची ओली सळसळ...

गच्च व्हावी शीर अन् शीर, 

भेदावे सर्वच फाटे...

सुषिर होऊन प्राण श्वासावा

प्राणपणाने; 

नि फाटून जावं 

पडलेल्या सखोल चिरेतून आरपार...

मग पुन्हा तरारून यावं,

चिरांसहीत - खाचांसहीत 

वळणदार रेघांसहीत

एकसंध प्राणासहीत

तल्लीन व्हावं,

व्यामिश्रतेच्या उष्ण रंगांत...

पानभर पसरावी 

सजीव थरथर, 

सशब्द व्हावीत पर्णकंपने...

ऐकताना भिन्न षड्ज, 

गानसरस्वतीचा!

- चारुश्री

- - (अपरिचिता.)

प्रिय कृष्णा,

कालचक्रास आरपार भेदून

तू राहिला आहेस अगदी नितळ!

का मीच तशी होऊन पोहोचल्येय इथवर? 

माहीत नाही.

काळाच्या पल्याड -

क्षितिजसमान झालेली तुझी नौका

आणि अद्याप कालतीरावरली मी...

मिटल्या डोळ्यांत 

सारंच विरघळून जात असलं;

तरी पापणी उचलता क्षणी 

अथांगाच्या टोकाशी भरून राहिलेला तू 

दिसतोस मला.

पण राहा तिथे - तसाच... 

तुझ्या जागी अढळ...

मी आहे इथे या किनाऱ्यावर. 

पाण्यात पाय सोडून बसल्येय.

तुझ्या निळाईकडे बघतच रिती करत्येय 

युगानुयुगे प्राणपणाने जपलेली

माझी ओंजळ... 

त्वदियम् वस्तु गोविन्द तुभ्यमेव समर्प्यते।

नीरव लाटा 

वाहून नेताहेत

माझे कित्येक जड श्वास संथपणे...

ते लुप्त होताना -

क्षितिजावर उमटणाऱ्या आर्त तरंगांनी, 

सरसरत मागे येऊन पावलांना लुचणाऱ्या

नाजूक - हळव्या लहरींनी, 

अंतर्बाह्य शहारत्येय मी! 

पण मग सावरते स्वतःला.

खूप चाल्ल्येय आजवर!

अविरत... अव्याहत...

आता मात्र या इथे 

अशीच बसून राहणारे...

तूही तिथेच राहा. तसाच...

तुझ्या जागी अढळ...

दरम्यान बरेच कालप्रवाह

सरायचे बाकीयेत...

सरत राहतील...

काहीबाही वाहून आणतील -

बरंचसं घेऊन जातील -

नितळ होत राहील

सगळंच!...

या प्रदीर्घ प्रवासात

यथावकाश लिहीन पुन्हा कधीतरी... 

किंवा 

लिहावसं वाटावं 

असं काही उरणारच नाही कदाचित!...

तूर्तास रजा घेते.

तुझी, 

---

---

-- (अपरिचिता.)

- चारुश्री वझे

स्वरार्घ्य

प्रातःषड्जा नमन करुनी

रिषभ-पहाट फुलताना

मंदमंदसा दरवळ येई

गंधार-पुष्प बहरताना..

जाग येतसे वसुंधरेला

अरुणकिरण शलाकांनी

मध्यम-नक्षी मोहक भासे

तीव्र-शुद्ध कवडशांनी..

मध्यान्हीच्या स्थिर समयी

अचल पंचम गूंजतसे

कातरवेळी अधीर धैवत

मनां हुरहूर लावतसे..

निषाद-रात्री नभीमंडपी

तारका लुकलुकताना

आठव होई दिनभराचा

सुरेल प्रवास तरळताना..

अखेर होई दर्शन 

त्या अथांग संगीत-सरितेचे

ब्रह्ममुहूर्ता समयी ती

भू-वरी ह्या विलसतसे..   

तिचे ओजस्वी रूप पाहतां 

चक्षु दिपती पळभरी 

अनेक जन्म घेऊनि परि

संगीत-साधना राहे अधुरी..

अशावेळी मी तिच्या किनारी

शांत बसुनि राहतसे..

तिचीच ओंजळ घेऊनि 

तिजला स्वरार्घ्य मी अर्पितसे..

 

- चारुश्री वझे

आभाळ आणि त्याची चांदणी

 आकाश निळे तो हरी

अन् एक चांदणी राधा

बावरी 

युगानुयुगिची मनबाधा

...

रात्रीच्या गडद निळ्या आभाळात चमचमणाऱ्या चांदण्या.. आणि त्यापासून थोडी दूर - थोडी अलिप्त अशी एक तारका.. तिचं चमचमणं - लखलखणं वेगळंय काहीसं.. ती लकाकते तेव्हा तिची आभा त्या निळ्या आभाळाहूनंही गडद निळी असते.. सावळ्याकडेच झुकणारी जणु!.. आणि तिचा प्रकाश?!.. फारंच स्तिमित करणारा आहे..

असं काय आहे तिच्या त्या प्रकाशात?.. 

म्हटला तर एकाक्षणी फारंच अवखळ वाटतो तो.., तर दुसऱ्या क्षणीच कुठलीशी हुरहुर पाझरून जातो.. समाधानाने ओथंबलेल्या उत्कट सुखाचं शुभ्रत्व असतं त्यात..; आणि तरीही एक सूक्ष्म हळवी सल हळहळते त्या शुभ्रतेतूनंच.. आणि मग विरघळून जाते चहुबाजुच्या गडद-सावळ्या आभेत.. नितळ - निरामय आनंदाचा उभार आहे त्या तरल प्रकाशात.., आणि वेदनेपलीकडची शांतताही स्थिर आहे त्याच तरलतेत..

या साऱ्या संमिश्रतेचं अतीव निर्मळतेने जतन करत ती तारका लुकलुकते आहे.. तिचा तो प्रकाश त्यामुळेच स्तिमित करणारा आहे. 
...
अशावेळी वर आभाळकडे बघताना फार प्रकर्षाने जाणवतं की, त्या विस्तीर्ण आभाळाच्या हृदयस्थ ती एकच चांदणी व्यापून राहिली आहे.. आणि चांदणीच्या त्या इवल्याश्या आभेत मात्र अवघं अवकाश भरून राहिलं आहे.. 

आकाश निळे तो हरी

अन् एक चांदणी राधा

बावरी 

युगानुयुगिची मनबाधा

...

( पु. शि. रेग्यांच्या या काव्यपंक्तींवरलं माझं हे स्वगत...) 

स्वरलता...

भारतरत्न. लता दीदींच्या पवित्र स्मृतीस माझ्या या शब्द-कळ्यांची आदरांजली...   

कधी शौर्यता

ज्वलंत होतंसे स्वरांनी..

कधी शांत-शीतल

झरतंसे अंगाई..

कधी बालगीते-

कधी संतवाणी..

कधी प्रेमगूंजन-

कधी विरहविराणी..

जिने माळियेली

ही हृद्य भावसुमने..,

अशी स्वरलता

आता न होणे..

दरवळावा तिचा षड्ज 

उगवत्या दिशेसी..

मध्यान्ही मिळावी

साथ पंचमाची..

निषादीय चांदण्यांची

स्वप्निल धुंदी..

सप्तकांनी सजावी 

रोज दैनंदिनी..

जिच्या या स्वरशृंखलांची

आसमानी तोरणे..,

अशी स्वरलता

आता न होणे..

तिचा स्वरनिनाद

घुमतसे वंद्यस्थानी..

एकजूट - एकसंध

राष्ट्राभिमानी..

जिची गानप्रतिभा 

ही एकचि अनंते..,

अशी स्वरलता

आता न होणे..

- चारुश्री वझे